0-2 yaş arası bebeğin fiziksel gelişiminde temel sağlık göstergelerinin başında büyüme gelmektedir. Büyümenin değerlendirilmesinde yaşa göre ağırlık, yaşa göre boy ve yaşa göre baş çevresi ölçümleri en sık kullanılan antropometrik (bedensel, sosyal,biyolojik,kültürel) ölçümlerdir (Dünya Sağlık Örgütü Büyüme Eğrileri Ve Neyzi Büyüme Eğrilerinin Bir Grup Sağlıklı Türk Bebeğinin Büyümelerinde Karşılaştırılmaları)
Bebek dünyaya geldiği andan itibaren tüm gelişim alanları hızlı bir şekilde ilerlemeye başlar. Büyüme sırasında gelişimde nöbetleşe ilerleme vardır. Bazen bir gelişim alanı hızlanırken bir gelişim alanı durağanlaşır bu durum nöbetleşe ilerleyişinin göstergesidir. Örneğin: bebeklik döneminde fiziksel gelişim hızlıyken 2-3 yaşında dil gelişimi hızlanır ve önceki yıllara göre fiziksel gelişim yavaşlar.
0-2 Yaş Arası Bebeğin Fiziksel Gelişimi: Bedeni oluşturan tüm organların gelişmesidir. Fiziksel gelişim denilince aklımıza sadece dış görünüşteki değişiklik gelmemeli. Çünkü “fiziksel gelişim ”Boyun uzaması, kilo da artış, kemiklerin gelişimi, dişlerin çıkması ve değişmesi, kas, beyin ve tüm sistemler (sinir, sindirim, dolaşım, solunum, boşaltım gibi) ve duyu organlarının gelişimini de içine alan bir basamaktır).
Gelişim yaşam boyu devam eden ama belli dönemlerde hızlanırken belli dönemlerde yavaşlayan bir süreçtir. Doğum sonrası fiziksel gelişimin hızlı bir ilerleme kaydettiğini bebeklik döneminde somut bir şekilde görürüz. Bir sabah uyandığınızda bebeğinize dün giydirdiğiniz zıbının olmadığını, yeni aldığınız elbiseyi daha giydiremeden küçüldüğüne şahit olursunuz. Bu durum bebeğinizin hızlı bir şekilde büyüdüğünün göstergesidir.
Bebeğimizde görülen tüm hareketler refleksif davranışlar olarak geçmektedir. Zaman ilerledikçe bu refleksler kaybolup yerini amaçlı davranışlara bırakacaktır. Örneğin: bilinçli gülmeler, yakalamalar vb. yer alacaktır. Artık her hareketinin bir amacı var. (çevreyi tanıma isteği)
0-2 Yaş Arası Bebeğin Fiziksel Gelişim Aşamaları
Beden Gelişimi: Bebeğimizin organlarının büyümesi, fiziksel görünümündeki değişimi ve alt sistemlerinin gelişmesidir. Bu gelişim basamağı kendi arasında:
Nicel: Bedenimizdeki sayısal anlamdaki değişimlerdir
Nitel: Bedenimizdeki yapısal değişimdir.
Psiko motor gelişim: Kasların ve sinir sisteminin istemli hareketleridir. Kendi içinde:
Kaba motor beceriler: Yürüme, emekleme zıplama vb.
İnce motor beceriler: Makas kullanma, kalem tutma, vb.
Ay ay olarak bebeklerimizin fiziksel gelişimine bakalım
Yeni doğan bir bebek beden oranları açısından karşılaştırıldığında yetişkinlerin küçük bir kopyası değildir. Çocuk doğduğu zaman baş uzunluğunun boy uzunluğuna oranı ¼’tür. (başı gövdesinden büyük olduğu anlamına geliyor). Vücut büyümesi ön plana geçtikçe bu oran 1/8’e kadar iner. Yetişkinimsi görünüme ulaşıyor. Artık başı gövdesine oranla ideal ölçüye (1/8 )ulaşmaya başlıyor.
0-2 yaş arası bebeğin fiziksel gelişimini göz önüne alırsak her çocuk kendine özgüdür. Bu yüzden bebeklerimizin/çocuklarımızın büyüme potansiyelleri birbirinden farklılık gösterebiliyor. Bu yüzden herhangi bir yaş için tek bir normal ölçüm değeri olamaz. Aşağıda yer alan tabloda kız ve erkek çocuklar için persentil ölçümleri yer alıyor. Persentil tablosunu yorumlamanızı yaparken 3. 97. Ve 50. Persentil aralıklarına bakınız.
persentil normalin alt sınırı,
persentil normalin üst sınırı,
persentil ortalama değerleri ifade etmektedir.
persentil her hangi bir yaştaki ölçülen 100 çocuktan 3. sıradaki en kısa veya en zayıf normal çocuğu ifade ederken, 97.persentil ise herhangi bir yaştaki ölçülen 100 çocuktan 97. sıradaki en uzun veya en kilolu normal çocuğu ifade eder. Bir çocuğun tüm ölçüleri 3. persentilde ve birbiriyle uyumlu ise, bu çocuk normal sağlıklı, ama minyon bir çocuk demektir. Persentilde önemli olan, bebeğinizin gelişimi sürecince persentil değerlerinin kendi içinde tutarlık göstermesidir. Bebeğinizin büyüme eğrileri hakkında endişeleriniz varsa doktorunuza ve çocuk gelişimi uzmanına danışmanız sizin ve bebeğiniz için iyi olabilir.
Aşağıdaki tablolarda çocuğunuzun yaşına göre gelişim oranları görülmektedir
Kız çocukları için persentil tablosu
Erkek çocukları için Persentil Tablosu
Örneğin: 9 aylık erkek çocuğumuzun kilosu 8, boyu 65 cm.
persentile göre bebeğimizin kilosu normal, boyu ise gelişimsel gecikme olduğu gösteriyor. Çünkü 3. Persentil en alt sınırımız oluyor. Bebeğimizin boyu olması gerekenden kısadır. ( Bu kısalık: genetik faktörler, gelişimsel gecikme, dengeli beslenememe, çevresel faktörler vb. Bir çok faktörü içinde bulunduruyor.) böyle bir durumda doktorunuza, çocuk gelişimi uzmanına danışmanız rica olunur.
Aşağıda göreceğiniz tablolar ortalama değerlere sahip olup. Her çocukta bu ölçütler aynı olmayabilir.
VÜCUT AĞIRLIĞI VE AĞIRLIK ARTIŞ HIZI
BOY UZAMA HIZI TABLOSU
Doğum ile 12. Aya Kadar Olan Tablosu :
BAŞ ÇEVRESİ BÜYÜME HIZI TABLOSU
