Bebeğin İlk Yılında Gelişim İçin Önemli Kilometre Taşları
Bebekler için gelişimsel dönüm noktaları büyüme dönemlerinin önemli göstergeleridir. Bir ebeveyn herhangi bir bozukluğu ortadan kaldırmak için onları hevesle izlemelidir.
Bir çocuğun kilometre taşları, sağlıklı ve zamanında büyümesini gösteren temel gelişimsel başarılardır. Aynı anda birkaç kilometre taşı elde edilebilir.
Gelişimsel kilometre taşları genel olarak bilişsel, fiziksel, sosyal ve duygusal olarak kategorize edilir. İlk yıldaki bu önemli bebek gelişimsel dönüm noktaları normal büyümenin temel göstergeleridir:
Kafa Desteği
İlk ayın sonunda, önemli kilometre taşlarından biri, bebeğin karnı üzerinde yatarken başını biraz uzatabilmesidir.
İkinci ayın sonunda çocuklar, karınları üzerine yerleştirildiklerinde başlarını 45 dereceye kadar kaldırabilirler. Ayrıca, kaslar, bebeğin yüzüstü iken ellerini aşağı doğru itmesine izin verecek kadar güçlüdür.
Bir çocuk dördüncü ayın sonunda başını sabit tutar. Karnı boyunca uzanırken başını tam 90 derece kaldırır. Daha güçlü boyun kasları nedeniyle daha iyi bir kafa hareketi kontrolüne sahip olur.
Altı aya kadar, bebeğin başın neredeyse tamamında kontrolü vardır ve nesneleri görmek için bir taraftan diğerine doğru hareket eder. Bir oturma pozisyonuna çekildiğinde veya kaldırılmak için tutulduğunda başını ileriye doğru iter.
Bebeğin Yuvarlanması
Dört aylık bir çocuk sırttan yana ve karından arkaya doğru yuvarlanır.
Altı ay sonra, karından iki tarafa ve karnına doğru döner.
Bebeğin Oturması
İki ayın sonunda bebek, destekli oturma pozisyonunda durabilir.
Sadece dört ayın sonunda bir çocuk, boyun kaslarının herhangi bir ani harekete maruz kalmasını önlemek için yeterince güçlü olur ve destekle düzgün bir şekilde oturur.
Altı ay sonra çocuk desteksiz oturur. Dokuz aylık olduktan sonra kendi başına bir oturma pozisyonuna girer. Yedi ila on dakika arasında uzun bir süre oturur.
Çocuklar ilk yaşın sonunda ayakta durabilirler.
Bebeğin Ayağa Kalkması
Üç aylık bir çocuk, dikey konumda tutulduğunda bacaklara kısmi ağırlık verir.
Dört aylıkken, bebek sert bir yüzeye yerleştirildiğinde bacaklarını aşağı iter.
Altı ayda, destekle dikey tutulduğunda bacakları üzerine sıçrar.
Dokuzuncu ayın sonunda çocuğun durağan bir nesnenin desteğini kullanarak ayağa kalkar ve aynı zamanda bir yerde durur.
12 ay sonra, çocuk desteksiz olarak kendi başına durabilir ancak hala ayakta duramaz. Bununla birlikte, bir kez ayakta durup, desteğini bırakacak ve tek başına birkaç adım atacak ve böylece motor gelişiminde önemli bir iyileşme olduğunu gösterir.
İlk Adımların Atılması
Bebek on birinci ayın sonunda destekle yürümeye başlar.
12 ay sonra yürüme serüveni devam eder. Çocuğun ilk adımları, en önemli motor gelişim kilometre taşıdır.
Bebeğin Gülümsemesi ve Gülmesi
Çocuk, ilk kez iki aylıkken güler.
Üç ay içinde çocuk, anne-babaya gülümser ve onu sevgiyle selamlayan birine karşı da gülümser.
Çocuk dört ay tamamlandığında gülmeye başlar.
Çocuk büyüdükçe, tanıdık bir yüz, sevdiği bir oyuncak gördüğünde yada birinin komik bir şey yapmasını izlediğinde gülümser ve güler.
Bebeğin İşitmesi
İki aydan itibaren, çocuklar kafalarını bir ses kaynağına doğru çevirirler.
Üçüncü ayın sonunda, bebek sesin kaynağını bulur.
Altı aylık bir çocukta sadece sesin kaynağına bakma değil aynı zamanda ona cevap verme yeteneği de gelişir.
Dokuz aya kadar çocuğun beyni sesleri daha iyi işleyebilir, bu da onun duyduğu sesleri taklit etmesini sağlar.
12 ay sonra çocuğun duyma becerileri iyi gelişmiştir. Artık birçok benzersiz sesi tanıyabilir ve tanıdık insanların sesini tanır.
Bebeğin Görmesi
Çocuklar, doğumda puslu bir görme durumları vardır ve gözleri bir nesneye odaklanamaz. Parlak renkler ve yüksek kontrast desenleri yeni doğanın dikkatini çeker. Büyük olan nesneler de ilgilerini çeker.
Çocuklar ilk ayın sonunda yüzlere kısaca bakar. Parlak renkli nesneler bebeğin dikkatini çeker.
İkinci ayın sonunda nesnelerin hareketlerini takip edebilir ve yüzlere dikkat eder.
Üçüncü ayın sonunda çocuk temel el-göz koordinasyonu ve daha iyi derinlik algısı geliştirir.
Dört ayda, gözler düzgün bir şekilde koordine olur ve daha fazla derinlik algısını ve daha iyi üç boyutlu görüşü kolaylaştırır.
Beş aya kadar uzun mesafeli görüş daha iyi hale gelir ve bebek odadaki uzak mesafeden tanıdık bir yüzü tanır. Çocuklar artık tanıdık yüzlere veya nesnelere gülümser.
Altıncı ayda bebekler çevrelerini görsel olarak keşfederler. El-göz koordinasyonu daha iyi hale gelir.
Dokuzuncu ayın sonunda, bebek mesafeleri doğru olarak algılar. El-göz koordinasyonu, yeni geliştirilmiş tarama yeteneği sayesinde daha da iyileşir. Bebeğin peek-a-boo gibi oyunlar oynadığı bu çağda, dokuz ayın sonunda, çoğu çocuk gözün son rengini geliştirir.
Bir yıl tamamlandığında çocuklar dünyayı yetişkinlerin gördüğü gibi görür.
Bebeğin Diş Çıkarması
Çıkacak ilk birincil dişler alt çenedeki iki merkezi kesici dişlerdir. Dişler yedi ila sekiz ay arasında büyür.
Üst çenenin merkezi kesicileri, dokuz ile on ay arasında ortaya çıkacaklar.
Alt çenenin yan kesici dişleri 11 ila 12 ay arasında uzanır ve üst çenenin yan kesici dişleri 12 ila 13 ay arasında ortaya çıkar.
İlk yılın sonunda, bir bebek, iki alt merkez kesici, iki üst merkez kesici, iki alt yan kesici diş ve iki üst yan kesici diş olmak üzere en fazla sekiz birincil dişe sahip olur.
Çocuğun Bilişsel Gelişimi
Bebekler, nesneler ve insanlar da dahil olmak üzere çevrelerini iki aylık olduktan sonra analiz etmeye başlarlar.
Çocuk, dört aylıkken sonuçlarını gözlemlemek için çeşitli eylemleri test eder ve bakıcıların tepkilerini ölçer.
Altı aydan beri, bebek nesnelere karşı merak uyandırır ve onları daha iyi incelemek için ellerinde tutar. Aynı zamanda bebeklerin isimlerine cevap vermeye başladığı zamandır.
Yedi ay tamamladıktan sonra, bebekler nesnel kalıcılığı kavramını anlarlar, bir nesnenin başka bir nesnenin altına gizlendiğinde kaybolmadığını bilir ve saklama, saklanma gibi aktivitelerin tadını çıkarırlar.
Sekiz aylık bir süre, üç dakikadan fazla olmayan kısa bir dikkat süresine sahip olur ve etrafında gördüğü birçok şeyi merak ediyor.
Bebek, hareketleri ve eylemleri dokuz aya kadar kopyalamaya başlar. Çocukların yaşamlarının ilk yıllarında önemli bir entelektüel dönüm noktasıdır. On ayın sonunda, önünde bir şey gizlerseniz, nesneyi ortaya çıkarmak için arar.
12 ay sonra, bebek etrafındaki çeşitli nesnelerin isimlerini ve amaçlarını anlar. Bebek, ebeveynlerini ve bakıcılarını gözlemleyerek ve yeni beceriler öğrenir.
Bebeğin Sosyal ve Duygusal Gelişimi
Yenidoğan bir bebek annesinin sesini duyduğunda ağlamayı keser.
İkinci ayın sonunda, ebeveynlerinin daha fazla farkındalar ve birincil bakıcı olduklarını anlarlar. İki aylık bir çocuk onunla etkileşime giren büyükanne ve baba gibi düzenli olarak etkileşimde bulunan diğer insanlara gülümser.
Dört aylık bir bebek, insanlarla oynamaktan hoşlanır, onlara gülümser, sevgiye cevap verir ve aç, yorgun veya acı çekerken farklı ağlar.
Altı aydan beri çocuk tanıdık yüzleri hatırlar ve yabancılarla ilgili rahatsızlık duyar. Bu aynı zamanda bebeğinizde eşsiz davranış özelliklerini fark edeceğiniz yaştır. Bebek doğal doğuştan mizaçına göre utangaç, sinirli, sakin veya arkadaş canlısı olur.
Sekiz ayda, çocuk ebeveynlerin ve tanıdık yüzlerin sıcaklık ve güvenliği gösterdiğini anlar. Bu nedenle, sekiz ila 12 aylık bebeklerin ayrılık kaygısı geliştirmesi ve ebeveynlerin görüş alanlarından yoksun olmaları halinde ağlar.
Bu kilometre taşlarının her birini dikkatlice izleyin. Ancak, her çocuğun farklı olduğunu unutmayın, bu yüzden sabırlı olmak önemlidir. Etkinlikler ve oyunlar, çocuğun bu kilometre taşlarını doğru zamanda elde etmesini sağlamada önemli bir rol oynar. Bu nedenle, küçük çocuğunuzla büyümesi ve gelişmesi için oynamaya, etkileşime girmeye ve sosyalleşmeye devam edin.
Murat Atilla
Klinik Psikolog / Aile Danışmanı
