Bu soruyu ebeveynlerin sıkça sorduğunu tahmin edebiliyorum, ben de size bir soru yöneltmek istiyorum. Sizin için yeterli olmak ne demek? Bu soru üzerine biraz düşünmenizi istesem acaba nasıl cevaplar çıkar ortaya. Sonra da beklentileriniz ne kadar gerçekçi ve ne kadar gerçekçi değil, siz çocukluğunuzda nasıl ebeveyn modelleriyle büyüdünüz… acaba bazen kendinize çok mu yükleniyorsunuz? Bu içinden çıkamayışlık bir öfkeye dönüşüyor ve çocuğunuza mı yöneliyor? Psikolog Alice Miller Yetenekli Çocuğun Dramı isimli kitabında şöyle der; “Her insanın derininde kendinden az çok gizlediği, içinde çocukluk dramının aksesuarlarının bulunduğu bir arka odası vardır. Kimseyi sokmadığı bu gizli odasına mutlaka girecek olanlar yalnız kendi çocuklarıdır. İnsan çocuk sahibi olunca odaya hareket gelir, hazırlık başlar; çünkü dramın devamı için gerekli ortam sağlanmıştır. Fakat çocuk bu dramda oynayacağı rolü ve kullanacağı aksesuarları seçmekte özgür değildir, çünkü rolü zaten belirlenmiştir.”
Çocuğa biçilen rolle size biçilmiş rol arasında bir bağlantı vardır. Bunun farkına varmak içinizde büyüyen o yetersizlik ve suçluluk duygusunu anlamlandırmanızı sağlayabilir. Bu bağlantı kesildiğinde ve siz çocuğunuza güvenli bağlandığınızda, her daim onu seveceğinizi, onu kabul edeceğinizi, ona saygı duyacağınızı ilettiğinizde çocuğunuz artık kendini gerçekleştirme yoluna girebilecek kıvama gelecektir. Çocuklarınıza en mükemmelini, her şeyin en güzelini sunmak değil, hedefimiz her zaman ihtiyacını görebilmek, gözlemleyebilmek ve empatik olabilmektir. Sarılmak, öpmek davranışsal bir sevgi göstergesidir ancak bazı çocuklar çok fazla sarılmaktan öpülmekten hoşlanmayabilir, ona ihtiyacından fazlasını verdiğinizde bunalabilir ve bu bir nevi sınır ihlalidir. Yani anlatmak istediğim şey şu ki; fazlası zarar. Denge ve rutin çocukların temel ihtiyaçları arasındadır. Bu teraziyi tutturabilmek önemlidir. Sevgili anne/babalar herkes biraz da olsa kendi çocukluğuna borçlu hisseder. Bu sebepten kendi ebeveynliğini gerçek olmayacak şekilde idealize eder ve kendini yetersiz hisseder. O borcu ödeme yolu çocuğunuza sınırsız imkanlar sunmak ve rüya gibi bir yaşam bahsetmek değil, küçük size şefkatle yaklaşıp, bugün içinde bulunduğunuz zaman diliminde önce kendi kendinizin ebeveyni olmayı başarmak, yetişkinlik koltuğuna oturabilmek ve sonra çocuğunuza ilginizle, dikkatinizle, sevginizle ve empati becerinizle yaklaşmaktır.
Bu yazımda yukarıda bahsettiğim çocuğa yöneltilen öfkeyi ve temelindeki yetersizlik duygusunu az da olsa anlatmaya çalıştım. Teori her zaman güzeldir peki pratik? Size ufak bir pratik vereceğim. Çocuğunuza karşı yapmamanız gereken bir davranışta bulunduysanız; 1e 5 kuralı ile sizin için değerli olduğunu ona gösterin 1 hataya 5 telafi edici davranış sergileyin. Özür dilemek, parka götürmek, sevdiği bir yiyeceği onun için yapmak gibi… ve her gün çocuğunuz uyandığında kağıda 5 eğik çizgi çizin eğer hata yaparsanız o çizgilerden birini çapraza dönüştürün ve her gün hedefiniz eğik çizgilerin çapraza dönmemesi olsun. Döndüğünde 5e 1 kuralını uygulayarak yine eğik hale getirin. Gün sonunda yastığa başınızı rahatça koyun. Unutmayın sevgili veliler her ne olursa olsun insan hata yapabilen bir varlıktır ve en rahat yastık müsterih bir gönüldür. Sevgiyle…
Eğitmen/ Psikolog F. Büşra Özcan